Object Pascal - ตัวแปร

สวัสดีครับ กลับมาเจอกันอีกเช่นเคย จนถึงตอนนี้ ผมขอขอบคุณเพื่อน ๆ พี่ ๆ น้อง ๆ ทุกคนที่เข้ามาอ่านนะครับ

ถึงจะมีไม่กี่คนก็เถอะ :)

ก่อนอื่นเลยผมขอเฉลยการบ้านของเมื่อวานก่อนนะครับ

1) โจทย์คือให้พิมพ์ชื่อของตนเองลงไป ก็ง่าย ๆ ครับ จัดยัดลงใน Write หรือ Writeln ได้เลยครับ

แล้วก็อย่าลืมใส่ Readln; ต่อท้ายด้วยนะครับ ^-^

2) ข้อนี้ก็ไม่มีอะไรครับ ใช้ Writeln 3 ตัวก็ได้แล้วครับ

เป็นไงบ้างครับ ไม่ยากเลยใช่ไหม

ก่อนจะเริ่มในส่วนของวันนี้ พอดีมีคนถามมาว่า มีโปรแกรมอื่นที่ใช้แทน Delphi ได้ไหม

     มีครับ เป็นโปรแกรมฟรี ก็คือ Lazarus ครับ โหลดได้จากเว็บของ Free Pascal ครับ

     http://www.freepascal.org/

สำหรับการสร้าง Project ใน Lazarus นะครับ ให้สร้างแบบ Program ธรรมดา ไม่ต้องสร้างแบบ Console Application นะครับ เพราะมันเป็นคนละแบบกัน

ส่วน Source Code ที่มันเขียนมาให้ ก็ไม่ต้องไปสนใจครับ ให้เขียน Code ของเราในส่วนของ begin - end. ก็พอครับ ลองดูในรูปนะครับ

เอาละครับ มาถึงหัวข้อในวันนี้กันครับ

วันนี้เราจะมาเรียนเรื่อง ตัวแปร กันครับ

แล้วตัวแปรมันคืออะไรหล่ะ

     ตัวแปร (Variable) ก็คือตัวเก็บข้อมูลครับ คงจะเคยเจอกันในคณิตแล้ว เช่น ตัวแปร x, y, z อะไรทำนองนั้น

     แต่ตัวแปรในการเขียนโปรแกรมจะต้องกำหนดชนิดของตัวแปร เช่น จำนวนเต็ม จำนวนจริง ข้อความ ตัวอักษร ฯลฯ

     ตัวแปรแต่ละชนิดจะเก็บข้อมูลต่างชนิดไม่ได้นะครับ เช่นประกาศตัวแปรให้เก็บจำนวนเต็ม จะไปเก็บจำนวนจริง (จำนวนที่มีทศนิยม) ไม่ได้ นอกจากจะแปลงค่าจำนวนจริงให้เป็นจำนวนเต็มก่อน (เช่น ปัดทศนิยมขึ้น หรือตัดทศนิยมทิ้ง)

    รูปแบบการประกาศตัวแปรในภาษา Object Pascal ก็ไม่ยากครับ ลองมาดูกันเลยครับ

รูปแบบคือ

var

  Var_Name: Var_Type;

ลองดูตัวอย่างกันครับ

     จากในรูปนะครับ เมื่อเราจะประกาศตัวแปร เราจะต้องประกาศคำว่า var ก่อน เพื่อบอกว่า จะประกาศตัวแปรแล้วนะ

     จากบรรทัดที่ 9 นะครับ ผมกระกาศว่า Num: Integer; ซึ่งก็คือ ประกาศตัวแปรที่ชื่อว่า Num ให้เป็นชนิด Integer (จำนวนเต็ม) บรรทัดที่ 10 คือ ประกาศตัวแปร 2 ตัว ชื่อว่า Str1 กับ Str2 เป็นชนิด string (ข้อความ)

     ส่วนบรรทัดที่ 11 จะเห็นว่า ผมประกาศตัวแปรชื่อว่า Sum เป็น จำนวนจริง แล้วกำหนดค่าเริ่มต้นให้กับตัวแปรเป็น 0

    เมื่อประกาศตัวแปร ก่อนการใช้ตัวแปร เราจะต้องกำหนดค่าให้กับตัวแปรก่อนเสมอ

    เพราะว่า เมื่อมีการประกาศตัวแปร จะมีการจองหน่วยความจำขึ้นมา ซึ่งหน่วยความจำนั้นอาจจะมีข้อมูลเก่าอยู่ที่เป็นค่าอะไรก็ไม่รู้

    แล้วมันมีชนิดของตัวแปร (Variable Type) อะไรบ้างหล่ะ

    ถ้าจะแบ่งออกเป็นกลุ่มใหญ่ ๆ จะแบ่งได้เป็น จำนวนเต็ม, จำนวนจริง, อักขระ (ตัวอักษร 1 ตัว), สายอักขระ (ข้อความ / ตัวอักษรหลายตัว), ค่าทางตรรกศาสตร์ (จริงกับเท็จ)

     แล้วแต่ละกลุ่มยังมีการแบ่งย่อยออกไปอีกตามขนาดของหน่วยความจำที่ใช้

   ตัวอย่างเช่น

     Integer ใช้หน่วยความจำ 4 byte เก็บตัวเลขได้ตั้งแต่ -2,147,483,648 จนถึง 2147483647 หรือก็คือ 2^31 ถึง 2^31-1 นั้นเอง ที่ต้อง -1 เพราะว่ารวมเลข 0 เข้าไปในค่าบวกด้วย

     แต่ถ้าไม่ต้องการจำนวนที่ติดลบหล่ะ เช่นต้องการเก็บจำนวนนักเรียน มันไม่มีทางติดลบแน่ ๆ มันก็มีตัวแปรอีกแบบครับ ก็คือตัวแปรแบบ unsigned หรือก็คือ ตัวแปรที่ไม่คิดเครื่องหมาย

     ใน Object Pascal เรียกตัวแปร Integer ที่ไม่คิดเครื่องหมายว่า Cardinal ใช้ 4 byte เหมือนกันครับ เก็บข้อมูลได้ตั้งแต่ 0 ถึง 2^32-1 หรือก็คือ 0 ถึง 4,294,967,295 นั้นเอง

เอาหล่ะครับ ลองมาดูชนิดตัวแปรแบบต่าง ๆ กันครับ

ในรูปเป็นตัวอย่างคร่าว ๆ นะครับ

     ต่อไปคือ กฎการตั้งชื่อตัวแปรครับ เท่าที่ผมจำได้

          เอ๊ะ เดี๋ยวนะ นี่แสดงว่ามั่วเองหมดเลยหล่ะสิ

               ผมลืมบอกไปครับว่า ขณะที่ผมเขียนบทความ ผมไม่ได้เปิดหนังสือนะครับ เขียนตามที่จำได้ ช่วนค่าที่ตัวแปรเก็บได้ ผมใช้คำสั่งเรียกดูเอาครับ ไม่ได้มั่วขึ้นมาเอง (จริง ๆ นะ)

    กฎ ก็ไม่มีอะไรมากครับ ผมขอเขียนเป็นข้อ ๆ ตามนี้เลยครับ

        1) ตัวอักษรตัวแรกต้องเป็นภาษาอังกฤษตัวพิมพ์เล็ก พิมพ์ใหญ่ หรือ underscore ( _ ) เท่านั้น ห้ามขึ้นต้นด้วยตัวเลข

        2) ตัวอักษรอื่น ๆ ที่ไม่ใช่ตัวแรก จะเป็นภาษาอังกฤษพิมพ์เล็ก พิมพ์ใหญ่ underscore หรือ ตัวเลข เท่านั้น ห้ามใช้อักขระพิเศษ เช่น / \ | & ^ % $ # @ ! + - = * ฯลฯ

        3) ชื่อตัวแปรต้องห้ามซ้ำกับคำสงวนในภาษา Object Pascal เช่น program begin end var for if else then do while repeat until คำสงวนก็คือคำที่พิมพ์แล้วมันจะเด่นกว่าตัวอื่นครับ ดูไม่ยาก ;)

        จริง ๆ ก็น่าจะมีแค่นี้นะครับ แต่เหมือน Delphi เวอร์ชันใหม่ ๆ จะรองรับภาษาอื่น ๆ ที่ไม่ใช่ภาษาอังกฤษด้วย เช่นประกาศชื่อตัวแปรว่า var ตัวนับ: Integer; สามารถใช้ได้ครับ

ต่อไปมาดูการกำหนดค่าให้กับตัวแปรกันครับ

     เราสามารถกำหนดค่าให้กับตัวแปรตอนประกาศได้ครับ แต่ต้องเป็นการประกาศ 1 ตัวเท่านั้น เช่น

จากภาพจะเห็นว่า เราประกาศตัวแปร A เป็น Integer แล้วกำหนดค่า เป็น 10 แบบนี้ได้ครับ แต่บรรทัดที่เขียนว่า C, D: Integer = 9; แบบนี้ไม่ได้นะครับ ต้องกำหนดค่าให้กับตัวแปรเพียงตัวเดียวเท่านั้น

เครื่องหมายกำหนดค่า ( := )

     เครื่องหมายนี้คือการเอาค่าขวามือ ไปกำหนดให้กับตัวแปรทางซ้ายมือ เช่น

   จากรูปนะครับ จะเห็นว่า เราให้ A เป็น 10 ให้ B เป็น A + 20 ก็คือ 10 + 20 = 30 นั้นเอง แล้วก็ให้ C เป็น B + A = 30 + 10 = 40

แล้วถ้าต้องการให้ผู้ใช้กำหนดค่าลงไปหล่ะ จะทำยังไง

    มันก็คือการรับค่ายังไงหล่ะครับ

        เราได้ลองใช้คำสั่งรับค่ากันมาบ้างแล้ว จำได้ไหมเอ่ย... คำสั่งนั้นคือ Readln ไงครับ ที่เขียนก่อนจบการทำงานของโปรแกรม คราวนี้เราลองมาใช้เจ้า Readln รับค่าดูดีกว่าครับ

    ในภาพคือตัวอย่างโปรแกรมคำนวณพื้นที่วงกลม โดยการรับค่ารัศมี แล้วคำนวณจากสูตร พาย อาร์ กำลังสอง นั้นเอง

    แต่เมื่อรันแล้วใส่ตัวเลขลงไป คำตอบมันออกมาแปลก ๆ

    อ่าว ทำไมมันออกมาเป็น 1.32665000000000E+0002 หล่ะ มันคืออะไร ?

        มันก็คือ 1.32665 * 10^2 นี่เองครับ อย่าตกใจ

    แล้วจะให้มันแสดงผลแบบที่อ่านง่าย ๆ จะทำยังไงหล่ะ ?

        ต้องกำหนดค่าจำนวนทศนิยมให้มันครับ วิธีก็แสนง่าย

    เปลี่ยนจากแสดง A ไปเป็น A:0:2

    แล้วมันคืออะไรหล่ะ ?

    มันจะมีค่า 2 ตัวครับ จากตัวอย่าง ตัวแรกคือเลข 0 หมายถึง ให้กำหนดช่องว่างเพื่มให้พอดี 0 ช่อง ตรงนี้ผมคิดว่าอย่าพึ่งไปสนใจมันเลยครับ เรามาดูตัวหลังดีกว่า เลข 2 ข้างหลังหมายถึง ให้แสดงทศนิยม 2 ตำแหน่งนั้งเอง ลองรันดูใหม่ครับ เราจะได้คำตอบออกมาเป็น 132.66

ถึงตรงนี้แล้วผมคิดว่า ผู้อ่านคงจะงงกันไม่น้อย ขนาดผมเขียนเองยังงงเองเลยครับ ;)

แต่ยังไงผมก็จะฝากการบ้านไว้นะครับ อย่าลืมทำกันด้วยหล่ะ

3) จงเขียนโปรแกรมรับค่ารัศมี แล้วคำนวนหาเส้นรอบวงของวงกลม ให้ใช้สูตร เส้นรอบวง = 2 * พาย * r

4) จงเขียนโปรแกรมรับค่าชื่อผู้ใช้ แล้วแสดงข้อความว่า Hello, ชื่อที่รับเข้ามา.

   เช่น พิมพ์ชื่อไปว่า Acoshift

   ให้แสดงผลออกมาเป็น Hello, Acoshift.

   ( มี . ข้างหลังด้วยนะครับ เพื่อเพิ่มความยาก )

บทนี้อาจจะยากสักหน่อย แต่ขอให้พยายามลองเขียนดูครับ เขียนมั่ว ๆ ดูได้ครับ คอมไม่พังหรอก ^-^

ถ้ามีข้อสงสัยอะไรยังไงก็ส่งเมลมาถามผมได้นะครับที่ acoshift(at)gmail.com ผมจะรีบตอบกลับทันที่ที่เห็นเมลนะครับ

ไว้เจอกันบทความหน้าครับ